ਜੇਠ ਦੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਘਨਘੋਰ –

ਟੈਗ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਕਣੀਆਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਲਈ ਬਹੁੜਿਆ

ਨਹੀਂ ਇੱਕ ਵੀ ਡੱਡੂ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ 

ਟੈਗ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਤਪਦਾ ਰੋਹੀ ਜੰਗਲ –
ਮੋਟੀ ਹੱਡੀ ਚੱਬ ਗਿਆ
ਇੱਕ ਬੁੱਢਾ ਬੱਬਰ

 ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਮਲਾਹ

ਕਦੀਮੀ ਮਲਾਹ 
ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਕਲੀ ਤੇ 
ਇੱਕ ਮ੍ਰਿਤ ਪਤੰਗਾ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਗੁੱਡੀ

ਬੀਹੀ ਵਿੱਚ ਚੀਕ ਚਿਹਾੜਾ ਤਾਂ ਸਵੇਰੇ ਹੀ ਪੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ. ਸਾਂਝੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਨ ਅਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਸੰਬੰਧੀ ਵੰਡ ਵੰਡਈਏ ਵਿੱਚੋਂ ਉਪਜੀਆਂ ਭੜਕੀਲੀਆਂ ਰੰਜਸਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮ ਕੁੱਟ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ. ਜਾਂ ਫਿਰ ਮਾਪੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਲਗ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਾਲ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਪਰਾਧ ਸਮਝ ਕੇ ਕੋਮਲ ਮਨਾਂ ਤੇ ਵਦਾਣੀ ਸੱਟਾਂ ਮਾਰ ਦਿੰਦੇ. ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕੁੱਟ ਪੈ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਬੱਗੂ ਤਾਇਆ ਵਾਹਦ ਸ਼ਖਸ ਹੁੰਦਾ ਜੋ ਮੌਕੇ ਤੇ ਸਰਗਰਮ ਦਖਲ ਦਿੰਦਾ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮਾਂ ਕੋਲੋਂ ਖੋਹ ਕੇ ਆਪਣੀ ਬੁੱਕਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਅਤੇ ਉਹਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਤਾੜਵੀਂ ਆਵਾਜ਼ ਬੀਹੀ ਵਿੱਚ ਗੂੰਜ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ, “ ਇਹਨੂੰ ਕਿਉਂ ਕੁੱਟਦੀ ਐਂ .. ਕੀ ਵਿਗਾੜਿਐ ਤੇਰਾ ਇਹਨੇ..” ਉਹਦਾ ਅਡੋਲ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਬੱਚੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੇਕਸੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ . ਉਹਦੀ ਝਿੜਕ ਵਿੱਚ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚੇ ਦੇ ਕੋਮਲ ਮਨ ਦੀ ਟੀਸ ਰਚੀ ਹੁੰਦੀ. ਬੀਹੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਅਦਾਲਤ ਸੀ ਉਹ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲੇਰਾਂ ਵਿਚਲੀ ਫਰਿਯਾਦ ਦੀ ਤੁਰਤ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਝਿੜਕਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੁਰਤ ਸਜ਼ਾ ਫਰਮਾ ਦਿੰਦਾ. ਕਿਸੇ ਮੂਕ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਬੀਹੀ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਉਹਨੂੰ ਦੇ ਰਖੀਆਂ ਸਨ.

ਛੂਈ ਮੂਈ 
ਬੁੱਕਲ ਲੈ ਭੋਲੀ ਭਾਲੀ ਗੁੱਡੀ 
ਹੰਝੂ ਪੂੰਝੇ ਬੱਗੂ ਤਾਇਆ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਕੇਕੜੇ

ਭਾਦੋਂ ਦੀ ਧੁੱਪ
ਬਿਹਾਰੀ ਮੁੰਡਾ ਕੱਸੀ ਕੰਢੇ ਤੋੜੇ 
ਕੇਕੜੇ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਗੋਹ

ਤਪੀ ਸੜਕ 
ਲੱਤਾਂ ਨਿਸਾਲ ਪੁੱਠੀ ਪਈ 
ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗੋਹ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਬੀਂਡੇ

ਖਿੜੀ ਚਾਨਣੀ ਰ੍ਰਤ 
‘ਕੱਲੇ ਬੀਂਡੇ ਉੱਚੀ ‘ਵਾਜੇ
ਬੰਨ੍ਹਣ ਲੱਗੇ ਰੰਗ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਸਿੰਫਨੀ

ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਛਿਗੜ ਛਿਗੜ ਜਾਰੀ ਰਹੀ .. ਹੁਣ ਰਾਤੀਂ ਦਸ ਕੁ ਬਜੇ ਅਸਮਾਨ ਸਾਫ਼ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਾਰੇ ਦੀਂਹਦੇ ਸਨ . ਚੰਦ ਕੱਲ੍ਹ ਨਾਲੋਂ ਹੋਰ ਪੂਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ. ਬਸ , ਮਸਾਂ ਬੁਰਕੀ ਕੁ ਛੋਟਾ ਸੀ . ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਅਰਧ ਪਾਰਦਰਸੀ ਜਿਹੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਖੰਡਰਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਸੀ ਜੋ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬਿਤ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਪਲ ਪਲ ਰੰਗ ਵਟਾ ਰਿਹਾ ਸੀ. ਮੈਂ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾਲਣ ਲਈ ਹਿੱਜੇ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਪਰ ਪੂਰਾ ਨਾਕਾਮ ਰਿਹਾ . ਸੋਚਿਆ ਕੈਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਲਵਾਂ . ਤੇ ਮੈਂ ਜੋਸ਼ੋਖਰੋਸ਼ ਨਾਲ ਸ਼ੌਕੀਆ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ੌਕ ਵਿੱਚ ਰੁਝ ਗਿਆ …. ਡੱਡੂਆਂ ਤੇ ਬਿੰਡਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਜਿਵੇਂ ਉਦਾੱਤ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ….ਹੋਰ ਵਿਰਾਟ ਬੁਲੰਦ !!!

ਬੀਥੋਵਨ* ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਸਿੰਫਨੀ
ਫੈਲ ਰਹੀ ਰੰਗੋਲੀ ਚੰਦ ਦੇ ਗਿਰਦ 
ਅਨੰਤ ਸਤਰੰਗੀਆਂ 

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਬਗਲੇ

ਰਾਤੀਂ ਡੱਡੂਆਂ ਦੀ ਟਰੈਂ ਟਰੈਂ
ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਬਗਲੇ ਚੁਗ ਰਹੇ 
ਸਵੇਰੇ ਦੀ ਬੂੰਦਾ ਬਾਂਦੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਕੁੰਜ

ਧੁਪਿਆਲਾ ਕੰਢਾ 
ਪਾਲੇ ਨਾਲ ਪਤਲਾ ਹੋਇਆ ਸੱਪ
ਲਾਹੇ ਆਪਣੀ ਕੁੰਜ 

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਬੋਹਲ

‘ਦ ਗਰੇਟ ਡਿਕਟੇਟਰ’ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ ਨੇ ਇੱਕ ਤਕਰੀਰ ਝਾੜ ਦਿੱਤੀ . ਮੈਂ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸੁਣਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਕਾਗਜ਼ ਕਲਮ ਉਠਾ ਪੰਜਾਬੀ ਤਰਜੁਮਾ ਕਰ ਲਿਆ :
“… ਤੂੰ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਹੈਂ, ਮੇਰੀ ਤਰਫ ਵੇਖ ! ਵੇਖ , ਹੰਨਾਹ ! ਬੱਦਲ ਉੱਚੇ ਉਠਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ! ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੂਰਜ ਝਾਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ! ਅਸੀਂ ਇਸ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਵੱਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਾਂ ! ਅਸੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ – ਜਿਆਦਾ ਦਿਆਲੂ ਦੁਨੀਆਂ , ਜਿੱਥੇ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਲਾਲਚ ਤੋਂ ਉੱਤੇ ਉਠ ਜਾਵੇਗਾ , ਆਪਣੀ ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਾਸ਼ਵਿਕਤਾ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦੇਵੇਗਾ . ਵੇਖੋ ਹੰਨਾਹ ! ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਖੰਭ ਲਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਓੜਕ ਐਸਾ ਸਮਾਂ ਆ ਹੀ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਉੱਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ . ਉਹ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਵਿੱਚ ਉੱਡਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ . ਉਹ ਆਸ ਦੀ ਲੋਅ ਵਿੱਚ ਉੱਡ ਰਹੀ ਹੈ . ਵੇਖ ਹੰਨਾਹ ! ਵੇਖ !”

ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ –
ਛਜਲੀ ਫੜ ਉੜਾ ਰਿਹਾ ਕਾਮਾ 
ਕਣਕ ਦਾ ਬੋਹਲ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਟਟੀਹਰੀ

ਕੱਲ ਆਥਣ ਤੋਂ ਹੋ ਰਹੀ ਕਿਣਮਿਣ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਰਾਤ .. ਪਹੁ ਅਜੇ ਫੁੱਟੀ ਨਹੀਂ …ਠੰਡੀ ਹਵਾ . . ਸਾਰੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਚੁੱਪੀ ਹੈ . ਕੁੱਝ ਘਰ ਅਤੇ ਰੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੰਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਧੁੰਦਲੇ ਧੁੰਦਲੇ ਦਿਸਦੇ ਹਨ .

ਤੇਜ਼ ਵਾਛੜ
ਕੰਧ ਨਾਲ ਚਿਪਕੇ ਕਚਨਾਰ ਦੇ
ਕੁਝ ਨੀਵੇਂ ਪੱਤੇ

ਡੱਡੂਆਂ ਦੀ ਟਰੈਂ ਟਰੈਂ ਵੀ ਨਾ ਜਾਣੇ ਕਿਉਂ ਗਾਇਬ ਹੈ … ਸਾਡੇ ਪਿਛਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਿੰਡਾ ਨਿਰੰਤਰ ਆਪਣੇ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਮਗਨ ਹੈ . ਕੋਈ ਵੀ ਪੰਛੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਚੂਕਿਆ . ਸਾਡੇ ਬਗੀਚੇ ਵਿੱਚ ਕੁਆਰ ਦੀ ਇੱਕ ਗੰਦਲ ਦੇ ਕੰਡੇ ਨਾਲ ਅਟਕੀ ਇੱਕ ਬੂੰਦ ਪਲ ਭਰ ਲਈ ਲਿਸ਼ਕ ਕੇ ਤਿਲਕ ਤੁਰੀ ਹੈ .

 

ਭਾਦੋਂ ਦੀ ਸਵੇਰ – 
ਮੀਂਹ ਦੀ ਲੈਅ ਨੂੰ ਤੋੜੇ 
ਇੱਕ ਟਟੀਹਰੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਬੋਹੜ

ਸੁਰਜੀ ਬਾਬੇ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰ ਬਹਿਸ ਹੋ ਜਾਂਦੀ . ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਆਤਮਾ ਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਸਦੀਵੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਵਾਲ ਸਾਡੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੁੰਦੇ. ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਵੀ ਵਿਵਾਦ ਛਿੜ ਪੈਂਦਾ. ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਵੇਂ ਨਾਸਤਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਬਾਲ ਉਮਰੇ ਹੀ ਮੇਰੀ ਸੋਝੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ ਮੈਂ ਬਾਬੇ ਨਾਲ ਉਲਝ ਪੈਣਾ. ਰੱਬ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸੁਰਜੀ ਬਾਬਾ ….ਆਪਣੇ ਤਰਕ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਾਇਲ ਸੀ. ਬਾਬੇ ਨੇ ਕਹਿਣਾ, “ ਇਹ ਜਿਹੜੀ ‘ਮੈਂ’ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਬੋਲਦੀ ਹੈ ਇਹ ਕੀ ਹੈ ..ਇਹ ਕਿਥੋਂ ਆ ਗਈ ਜੇ ਰੱਬ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ?”

ਡੰਗਰਾਂ ਵਾਲਾ ਕੋਠਾ
ਹੁੱਕੇ ਦੀ ਗੁੜਗੁੜ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ
ਮੁੜ੍ਹਕੋ ਮੁੜ੍ਹਕੀ ਬਾਬਾ

ਅਨੇਕ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਵਾਲ ਬਾਬੇ ਨੇ ਅਚੇਤ ਹੀ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਰੋਪ ਦਿੱਤੇ ਜੋ ਦਿਨ ਬਦਿਨ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਟੂਸੇ ਕਢਣ ਲੱਗੇ ਤੇ ਆਖਿਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬੋਹੜ ਆਕਾਰ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਏ .
……. ਲਿਖਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਉੱਕਾ ਅਨਜਾਣ ਪਰ ਜਬਾਨੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜੇ ਚਿੰਤਕ ਬਾਬਾ ਸੁਰਜੀ ਦੀ ਦੇਣ ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲ ਸਕਦੀ . ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਯੂਨਿਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਐਮ ਏ ਕਰਦਿਆਂ ਕਠੋ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਦਾ ਅਧਿਅਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਬਾਬੇ ਸੁਰਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਮੈਨੂੰ ਨਜ਼ਰੀਂ ਆਉਣ ਲੱਗਾ, ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਮੇਰੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਰੁਚੀਆਂ ਦੇ ਪਾਲਣਹਾਰ ਵਜੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਅਹਿਮ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ.

ਬੁਢਾ ਬੋਹੜ 
ਅਨੇਕ ਆਵਾਜ਼ੀਂ ਚਰਚਾ ਚੱਲੀ 
ਮੱਲੀ ਚੱਪਾ ਚੱਪਾ ਥਾਂ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਸਮਿਟਰੀ

ਕਣੀਆਂ ਹਟੀਆਂ
ਕੱਚੇ ਪਹੇ ਵਿੱਚ ਖੇਡੇ ਬੱਚੀ
ਜਾਣੇ ਸਭ ਸਮਿਟਰੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਗਿੱਦੜਪੀੜ੍ਹੀ

ਮਿੱਟੀ ਬਹੁਰੰਗੀ 
ਉਖੜੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਕੋਲ 
ਉਖੜੀ ਗਿੱਦੜਪੀੜ੍ਹੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਹੰਝੂ

ਸੰਤਾਲੀ ਦੇ ਹੱਲੇ .. ਕਾਫਲਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਓਸ ਥਾਣੇਦਾਰ ਨੇ . ਅਖੇ ਚਲੋ ਮੁਸਲਮਾਨੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਵਾਂ . ਤੇ ਅੱਗੇ ਲਸੋਈ ਦੇ ਉਰ੍ਹਾਂ ਕੱਲਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿੱਤਾ . ਖੂਨ ਨਾਲ ਲਾਲ ਹੋਈ ਚਿੱਟੀ ਕੱਲਰ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਮੈਂ ਆਪ ਅੱਖੀਂ ਦੇਖੀ ਐ .. ਕਹਿੰਦੇ ਕਹਿੰਦੇ ਰੁਕ ਗਿਆ ਖੈਰਦੀਨ ਕਿ ਪ੍ਰੀਤਮ …ਜਰਗੜੀ ਦੇ ਪੁਲ ਕੋਲ ਨਹਿਰੋਂ ਪਾਰ . ਬੜੀਆਂ ਲਾਸਾਂ ਪਈਆਂ… ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਬਈ ਕੋਈ ਹਿੱਲਿਐ . ਦੋ ਕੁ ਕਿੱਲੇ ਦੇ ਫਰਕ … ਜਾ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਜਿਉਂਦਾ ਸੀ..ਇਹੀ ਛੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦਾ ਹੋਣੈਂ .’ਕੱਲਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ .. ਦੇਖਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ…

ਚਿੱਟੀ ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਡੁੱਲ੍ਹਿਆ ਖੂਨ 
ਪੱਗ ਦੇ ਲੜ ਨਾਲ ਮੈਂ ਪੂੰਝਾਂ ਹੰਝੂ
ਵਹਿੰਦੇ ਪਰਲ ਪਰਲ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਵਾਲ

ਤਾਜ਼ਾ ਧੋਤੇ ਵਾਲ
ਵਿਹੜੇ ‘ਚ ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਦ ਚੱਲੀ 
ਧੁਪੀਲੇ ਕੋਨੇ ਵੱਲ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਪਿੱਤ

ਬੱਦਲਵਾਈ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ . ਅਚਾਨਕ ਮਿਲ ਗਿਆ ਉਹ . ..ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਹਤ ਬਦਲ ਗਿਆ ਸੀ . ਮੈਂ ਉਹਦਾ ਚਿਹਰਾ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ. ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੀਆਂ ਲਿਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਖਾਨੇ ਨਿੱਖਰੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ . ਐਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਉਦਾਸੀ ਜਮੀ ਬੈਠੀ ਹੋਵੇ ..ਕਹਿੰਦਾ ,’ ਮੈਂ ਤਾਂ ਖੂਬ ਮਜੇ ਨਾਲ ਜਗਤ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ …..’
ਉਹੀ ਥਾਂ . ਅੱਧੀ ਢਹੀ ਪੁਲੀ ਦੀ ਕੰਧੜੀ ਤੇ ਲੱਤਾਂ ਲਮਕਾ ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਕੋਲ ਹੋ ਬੈਠ ਗਏ . ਛਿਪਦੇ ਦੀ ਲਾਲੀ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗੀਨ ਵਰਤਾਰੇ ਰੂਪ ਵਟਾ ਰਹੇ ਸਨ .

ਸਾਉਣ ਦਾ ਛੜਾਕਾ
ਮੇਰੇ ਪਿੰਡੇ ਤੇ ਪਿੱਤ ਨੂੰ ਸਹਿਲਾਵੇ
ਨੁੱਚੜ ਰਿਹਾ ਪਾਣੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਭੂੰਡੀ

ਮ੍ਧਾਣੇ ਦਾ ਬੂਝਾ
ਪੱਤੇ ਦੀ ਨੋਕ ਤੋਂ ਮੁੜੀ
ਇੱਕ ਨੀਲੀ ਭੂੰਡੀ

ਗਿੱਲੇ ਖਾਲ ਦੀ ਵੱਟ ਤੇ ਪੱਕੇ ਅਨਾਰਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨਾਲ ਲਮਕਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਥੱਲੇ…ਮੈਂ ਖੱਬਲ ਦੀ ਇੱਕ ਤਿੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਰਾ ਕੁ ਖਿਚਿਆ ਤੇ ਮਲਕੜੇ ਜਿਹੇ ਸਾਰਾ ਬੂਝਾ ਨਿਕਲ ਆਇਆ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਮੇਤ . ਇਹਦੀ ਇੱਕ ਪੱਤੀ ਤੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਭੂੰਡੀ ਪੱਤੀ ਦੀ ਨੋਕ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਪਈ . ਖਾਲ ਤੋਂ ਹਟਵੀਂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਖੰਭੇ ਕੋਲ ਸੁੱਕ ਰਹੇ ਘਾਹ ਦੀ ਧੋੜੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਨਿਗਾਹ ਪਈ . ਸਾਉਣ ਤਾਂ ਲੱਗੇ ਹੀ ਨਾ ..ਜਿਵੇਂ ਰੋਹੀ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਹੀ ਐਤਕੀਂ ਲਮਕ ਗਿਆ ਹੋਵੇ. ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਕੁਝ ਸੁੱਕੇ ਡਾਲ ਸਿਉਂਕ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਸਨ. ਬਿਜਲੀ ਆ ਗਈ ਹੈ . ਬਟਨ ਦੱਬ ਚਲਾਈ ਬੰਬੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਪਿਆਸ ਹੋਰ ਚਮਕ ਪਈ. ਮੈਂ ਰੱਜ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਧਾਰ ਦੇ ਥੱਲੇ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਸਭ ਅਗਲੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ . ਔਲੂ ਦੇ ਥੱਲੇ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਗਈ ਰੇਤ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜੀ ਤਾਂ ਕੱਕੀ ਰੇਤ ਸਾਰੇ ਔਲੂ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਗਈ .

ਸਰਹੰਦ ਨਹਿਰ* ਦਾ ਕੰਢਾ
ਕੱਕੀ ਰੇਤ ‘ਚੋਂ ਸਿੱਪੀਆਂ ਚੁਗਦੇ
ਨੰਗੇ ਪਿੰਡੇ ਚੰਦ ਬੱਚੇ*

ਸਰਹੰਦ ਨਹਿਰ ਰੋਪੜ ਤੋਂ ਚਮਕੋਰ ਕੋਲੋਂ ਦੀ ਹੋ ਕੇ ਨੀਲੋਂ ਵਿੱਚੀਂ ਅੱਗੇ ਦੋਰਾਹਾ ਟੱਪ ਜਾਂਦੀ ਹੈ . ਸਰਹੰਦ ਕੋਲੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਪੱਕੀ ਨਹਿਰ ਭਾਖੜਾ ਨਹਿਰ ਹੈ.

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਕੂਕਣ

ਹੀਰੋਸ਼ੀਮਾ ਹੋਰ ਨਹੀਂ
ਫੈਟ ਮੈਨ ਔਰ ਲਿਟਲ ਬੁਆਏ
ਕੂਕਣ ਹੋਰ ਉੱਚੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਜਾਮਣਾਂ

ਜਾਮਣ ਦਾ ਤਣਾ ਕੋਈ ਪੰਦਰਾਂ ਕੁ ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਬਿਲਕੁਲ ਗੋਲ ਗੇਲੀ ਵਾਂਗ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੁਸਾਂਗੜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ . ਤੇ ਉਹ ਦਸ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਗੁੱਜਰ ਕੁੜੀ ਮੁੱਖ ਦੁਸਾਂਗੜ ਦੇ ਐਨ ਨੇੜੇ ਤੱਕ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਪਰ ਕੋਈ ਫੋਡਾ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਥੱਲੇ ਖਿਸਕ ਆਉਂਦੀ. ਮੈਂ ਉਸਦੀ ਫੋਟੋ ਖਿੱਚਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ. ਨੇੜੇ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਮੇਰਾ ਮਕਸਦ ਤੁਰਤ ਤਾੜ ਗਈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਸ ਵਿੱਚ ਬੇਤਹਾਸਾ ਤਾਕਤ ਉਮੜ ਆਈ ਹੋਵੇ ਤੇ ਉਹ ਅੱਖ ਦੇ ਫੋਰੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਪਾਰ ਕਰ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਸਹੇਲੀ ਕੋਲ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ ਜੋ ਜਾਮਣਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਝੋਲੀ ਵੀ ਭਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੀਆਂ ਕਾਲੀਆਂ ਪਰਸੋਂ ਦੇ ਮੀਂਹ ਨਾਲ ਪੱਕੀਆਂ ਜਾਮਣਾ ਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ. ਮੇਰੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਖਬਰ ਵੱਡੀ ਕੁੜੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਮੇਰੇ ਕੰਨੀਂ ਪਈ.
‘ਅੰਕਲ , ਜਾਮਣਾਂ ਖਾਉਗੇ .” ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਮਾਸੂਮ ਜਿਹੀ ਇਹ ਦਰਿਆਦਿਲੀ ਨੇ ਠੰਡੀ ਫੁਹਾਰ ਵਰਾ ਦਿੱਤੀ .

ਸੜਕ ਕਿਨਾਰਾ
ਸਿਖਰ ਚੜ੍ਹੀ ਜਾਮਣਾਂ ਤੋੜੇ
ਇੱਕ ਗੁੱਜਰ ਕੁੜੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਰਾਖਾ

ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ
ਲੱਕ ਤੇ ਹਥ ਮੁੰਡੂ ਦੇਖੇ ਗਹਿਰਾ
ਬਾਗਾਂ ਦਾ ਰਾਖਾ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਪੱਤੇ

ਨਿੱਕਾ ਬੱਚਾ ਨਿੱਕੀ ਪੰਘੂੜੀ ਤੇ ਪਿਆ ‘ਗੂਠਾ ਚੁੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਉੱਪਰ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚੀਂ ਰੱਬ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ . ਪਿੱਪਲ ਹੇਠਾਂ ਹੋਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਰੋੜੇ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ .. ਪੀਚੋ ਬੱਕਰੀ .. ਪਿਠੂ ਤੇ ਹੋਰ ਖੇਡਾਂ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ; ਦਹੀਂ ਨਾਲ ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਦਾ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ .. ਹੁਣ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਮੋਟੇ ਟਾਹਣੇ ਤੇ ਬੈਠਾ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਮਸਕਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ. ਛਤਰੋ ਭੂਆ ਪਿੱਪਲ ਹੇਠਲੇ ਨਲਕੇ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੀ ਹੈ .ਇੱਕ ਹਥ ਨਾਲ ਹਥੀ ਗੇੜਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਨਲਕੇ ਦੀ ਬੂਥੀ ਬੰਦ ਕਰ ਕੇ ਮੂੰਹ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਛੜਾਕ ਰਹੀ ਹੈ . ਦੁਪਹਿਰਾ ਕੱਟਣ ਲਈ ਬਾਬਾ ਭਗਤਾ ਵੀ ਆਪਣਾ ਬਾਣ ਦਾ ਮੰਜਾ ਲੈ ਆਇਆ ਹੈ ਤੇ ਨੰਗੇ ਢਿਡ ਪਿਆ ਸਸਤਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਕਾਂ ਨੇ ਉਹਦੀ ਐਨ ਤੁੰਨ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵਿੰਨ੍ਹ ਕੇ ਬਿੱਠ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ .. ਉਹ ਕਾਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕਢਦਾ ਹੈ .. ਇੱਕ ਡੀਟੀ ਵਗਾਹ ਮਾਰਦਾ ਹੈ . ਪਰ ਕਾਂ ਬਾਜ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ.

ਟਿਕੀ ਦੁਪਹਿਰ
ਗਿੱਟਮਿੱਟ ਗਿੱਟਮਿੱਟ ਕਰਦੇ 
ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਪੱਤੇ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਖ਼ਤ

ਪੁਰਾਣਾ ਖ਼ਤ
ਹਥ ਲਾਇਆਂ ਭੁਰ ਗਿਆ
ਉਡ ਰਹੇ ਹਰਫ਼

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਨਮੋਲੀਆਂ

ਪਿੰਡ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ 
ਬੋਚ ਬੋਚ ਲੰਘੇ ਕੁੜੀ , ਕੁਛੜ 
ਨਮੋਲੀਆਂ ਭਰਿਆ ਬੋਹੀਆ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਬੁੱਲ੍ਹ

ਚਾਰ ਕੁ ਕਣੀਆਂ
ਹੋਰ ਵੇਗ ਨਾਲ ਫਰਕਦੇ
ਪਿਆਸੇ ਬੁੱਲ੍ਹ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਝੋਲਾ

ਜੰਗਲੀ ਰਾਹ 
ਬਾਂਦਰਾਂ ਨੇ ਧੂਹ ਲਿਆ ਰਾਹੀ ਦਾ 
ਅੰਬਾਂ ਵਾਲਾ ਝੋਲਾ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਨਮੋਲੀਆਂ

ਪਿੰਡ ਦਾ ਦਰਵਾਜਾ 
ਬੋਚ ਬੋਚ ਲੰਘੇ ਕੁੜੀ , ਕੁਛੜ 
ਨਮੋਲੀਆਂ ਭਰਿਆ ਬੋਹੀਆ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਘਟਾ

ਚੱਲੀ ਠੰਡੀ ਹਵਾ 
ਲੰਘ ਗਈ ਅੱਜ ਵੀ ਐਵੇਂ 
ਕਾਲੀ ਘਟਾ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਕਿਰਲੀਆਂ

ਨਿੱਖਰੀ ਸ਼ਾਮ 
ਭਮੱਕੜਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਝੀਆਂ 
ਕੰਧ ਤੇ ਕਿਰਲੀਆਂ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਟੂਸੇ

ਬਰਸੇ ਕਾਲੀ ਘਟਾ
ਦੁਫਾੜ ਗੁਠਲੀ ਵਿੱਚੋਂ ਟਹਿਕੇ 
ਅੰਬ ਦੇ ਤਾਂਬੇ ਰੰਗੇ ਟੂਸੇ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਤੋਪ

ਸ਼ਾਹੀ ਮਹਲ 
ਨਿੱਕੇ ਬੁਧ ਵੱਲ ਤੈਨਾਤ 
ਵੱਡੀ ਤੋਪ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਕੁੜੀ

ਮੈਂ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚੀਂ ਇੱਕ ਦੋ ਸ਼ੌਕੀਆ ਸ਼ਾਟ ਲੈਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਕਾਮ ਰਿਹਾ . ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਏਨੀ ਜਾਨ ਤੇ ਫੁਰਤੀ ਵੇਖ ਮੇਰਾ ਮਨ ਅਸ਼ਕੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ. ਮੈਂ ਥੱਲੇ ਜਾਮਣ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਗੇੜਾ ਕੱਟਿਆ ਤੇ ਉੱਪਰ ਦੇਖਣ ਲੱਗਿਆ. ਉਹ ਖਾਸੀਆਂ ਜਾਮਣਾ ਖਾ ਤੇ ਝੋਲੀ ਪਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਥੱਲੇ ਉਤਰਨ ਤੋਂ ਜਿਵੇਂ ਟਲਦੀਆਂ ਟੀਸੀ ਤੇ ਹੀ ਟਿਕੀਆਂ ਸਨ. ਮੈਂ ਜਾਣ ਬੁਝ ਕੇ ਸੜਕ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਖੜੇ ਕੇਂਦੂ ਥੱਲੇ ਕੁਝ ਪੱਕੇ ਕੁਝ ਕੱਚੇ ਕੇਂਦੂ ਜਾਚਣ ਲੱਗਾ ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਥੱਲੇ ਉਤਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ . ਮੈਂ ਫੋਟੋ ਲਈ ਨੇੜੇ ਪੁੱਜਿਆ ਤਾਂ ਵੱਡੀ ਬਾਰ੍ਹਾਂ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਕੁੜੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ,’ ਅੰਕਲ ਫੋਟੋ ਨਾ ਲਉ .’
‘ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ,ਬੇਟੀ … ਡਰ ਨਾ .’ ਤੇ ਤੁਰਤ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਚੁੰਨੀ ਨੂੰ ਗੰਢ ਮਾਰ ਬਣਾਈ ਝੋਲੀ ਮੇਰੇ ਅੱਗੇ ਕਰਦਿਆਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ,’ ਅੰਕਲ ਲਉ , ਜਾਮਣਾਂ ਖਾਉ. ‘ ਮੈਂ ਮੁਠੀ ਭਰ ਲਈ ਤਾਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ਅੰਕਲ , ਲਉ ਹੋਰ… .’
ਤੇ ਮੈਂ ਉਹਦਾ ਨਾਂ ਪੁਛਿਆ ਤਾਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ,’ ਜੈਨਬ , ਅੰਕਲ ‘
ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਟਾਹਲੀ ਛਾਵੇਂ ਬੈਠੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮਝਾਂ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਈਆਂ .

ਗੁੱਜਰ ਕੁੜੀ
ਨੀਲੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨੇ ਥੁੱਕੀ
ਜਾਮਣੀ ਹਿੜ੍ਹਕ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਟੁਣਕਾਰ

ਲਮਕਵੀਂ ਔੜ … ਉੱਪਰੋਂ ਲੋਹੜੇ ਦਾ ਵੱਟ . ਤ੍ਰਾਹ ਤ੍ਰਾਹ ਕਰ ਰਹੇ ਵਣ , ਮਾਨਸ ਤੇ ਪੰਖੇਰੂ . ਪੱਕੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਤਪਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤਪਾਉਣ ਲਗੀਆਂ ਕਮਰਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰਲੀ ਹਵਾ. ਸਾਹ ਘੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਚੱਲ ਮਨਾ ਕੋਠੇ ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹਵਾ ‘ਚ . ਕਦੇ ਕਦੇ ਅਰਾਮਦੇਹ ਹਵਾ ਦਾ ਸਾਹ ਆਉਂਦਾ ਹੈ …

ਹੁਨਾਲੀ ਰਾਤ 
ਛੱਤ ਤੇ ਰੁਮਕੀ ਮੇਰੇ ਕੰਨੀਂ 
ਪੀਹੂ ਪੀਹੂ ਦੀ ਟੁਣਕਾਰ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਝੋਨਾ

ਤੱਤਾ ਪਾਣੀ
ਧੁੱਪੇ ਲੂ ‘ਚ ਝੋਨਾ ਰੋਪੇ
ਪਰਦੇਸੀ ਢਾਣੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

 

ਬਾਲੜੀ

ਤਪਦੀ ਦੁਪਹਿਰ
ਸਹਿਮੀ ਸਹਿਮੀ ਚੁਗਦੀ ਡੱਕੇ
ਪੋਲੀਉ ਮਾਰੀ ਬਾਲੜੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਭੂੰਡੀ

ਕਿਣਮਿਣ ਕਾਣੀ
ਪੰਖੜੀ ਤੇ ਬੈਠੀ ਭੂੰਡੀ
ਪੀਵੇ ਵਗਦਾ ਪਾਣੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਤੱਪੜ

ਪਿੱਪਲ ਥੱਲੇ 
ਨੱਬੇ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਤੱਪੜ
ਉਹੀ ਆਰ ਤੇ ਰੰਬੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਕਾਂ

ਤੱਤੀ ਸੜਕ 
ਸਵਿਫਟ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਕੇ
ਲੁੜਕਿਆ ਪਹਾੜੀ ਕਾਂ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਬਹਾਰ

ਫੁੱਲਾਂ ਲੱਦੀ ਬਹਾਰ 
ਇੱਕ ਗੁਲਾਬੀ ਟੁੰਗਿਆ 
ਭਰਵੇਂ ਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ 

ਚੰਨ

ਚਾਨਣੀ

ਖੁਸ਼ੀਆਂ

ਬਹਾਰ

ਫੁੱਲ

ਪਿਆਰ ਦੀ ਰੀਤ

ਨਰਗਿਸ ਦੇ ਫੁੱਲ

ਚਸ਼ਮ

ਪੱਤਿਆਂ ਓਹਲੇ

ਸਵੇਰ

ਮਹਿਮਾਨ

ਬੀਤੀ ਸਦੀ

ਬਸੰਤ

ਜਗਮਗ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਪਹਾੜੀ ਸ਼ਾਮ
ਦੂਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਚਰਾਗ
ਜਗਮਗ ਹੋਈ                Reza Aarabi  

ਰਾਤ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਆਥਣ

ਆਥਣ ਦੀਆਂ ਝਲਕਾਂ 
ਭਲਵਾਨ ਕਰੇ ਪੱਟਾਂ ਦੀ ਮਾਲਸ਼
ਝੁਰੜਾਈਆਂ ਮੋਰਨੀਆਂ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸੈਰ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਨੀਲੀ ਭੂੰਡੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ