Daily Archives: 08/15/2012

ਨਿੰਮ

15 ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਗ. 2012

Posted by in ਕੁਦਰਤ/Nature, ਗੁਰਮੁਖ ਭੰਦੋਹਲ ਰਾਈਏਵਾਲ, ਤਰੇਲ, ਬਾਪੂ, ਬਿਰਖ

≈ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ

‘ਤਾਇਆ ਸਿਆਂ ,ਹਾਅ ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਨਿੰਮ ਤੋਂ ਕੀ ਤੋੜੀ ਜਾਨੈਂ ‘ਘਰਾਂ ਚੋਂ ਲੱਗਦੇ ਮਾਮੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਪੁਛਿਆ ,ਉਂਝ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਨਾਨਾ ਜੀ ਕੀ ਤੋੜ ਰਹੇ ਹਨ ..’ਮੱਲਾ ਮੈਂ ਤਾਂ ਦਾਤਣ ਤੋੜਨ ਆਸਤੇ ਸੋਟੀਆਂ ਮਾਰਦਾ ਸੀ .ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਹਾਅ ਝੱਗ ਜੀ ਫੇਰ ਲੈਨੇ ਓਂ ਦੰਦਾਂ ਤੇ..ਮੈਥੋਂ ਇਹ ਯਭਖਾਨਾ ਹੁੰਦਾ ਨੀ ..ਨਾਲੇ ਸ਼ੇਰਾ ਦਾਤਨ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਚੀਜ਼ ਹੈ .ਆਹ ਦੇਖਲਾ ਤੇਰੇ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮੇਰੇ ਦੰਦ ਅੱਜ ਵੀ ਕੈਮ ਪਏ ਆ ..ਹੁਣ ਵੀ ਛੱਲੀਆਂ ਚੱਬ ਲਈਦੀਆਂ ਨੇ ..ਤੇ ਆਹ ਗੰਨਾ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ ਆਗੂਂ ਚੂਪੀਦਾ……
::

ਤਰੇਲੀ ਸਵੇਰ-
ਖੂੰਡੀ ਫ਼ਸਾ ਹਲੂਣੀ ਬਾਬੇ ਨੇ
ਨਿੰਮ ਦੀ ਪੱਕੜ ਟਾਹਣੀ

ਗੁਰਮੁਖ ਭੰਦੋਹਲ ਰਾਈਏਵਾਲ

ਮਜ਼ਦੂਰ

15 ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਗ. 2012

Posted by in ਕਮਲਜੀਤ ਮਾਂਗਟ, ਕੁਦਰਤ/Nature, ਘਰ, ਜੀਵਨ/Life, ਧੰਦੇ, ਵਿਵਹਾਰ

≈ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ

ਸਾਮ ਦਾ ਵੇਲਾ
ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਮਜ਼ਦੂਰ
ਤੁਰਿਆ ਘਰ ਵੱਲ
—————–
ਸਾਮ ਦਾ ਵੇਲਾ
ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਮਜ਼ਦੂਰ
ਝਾੜੇ ਪਰਨਾ

—————–
ਸਾਮ ਦਾ ਵੇਲਾ
ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਮਜ਼ਦੂਰ
ਗਿਆ ਹਾਤੇ ਤੇ

ਕਮਲਜੀਤ ਮਾਂਗਟ

ਚੰਨ

15 ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਗ. 2012

Posted by in ਅਮਿਤ ਸ਼ਰਮਾ, ਕੁਦਰਤ/Nature, ਚੰਨ, ਜੀਵਨ/Life, ਹਾਇਬਨ/Haibun

≈ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ

ਰਾਤ ਬਹੁਤ ਕਾਲੀ ਸੀ ਪਰ ਅਸਮਾਨ ‘ਚ ਅੱਧਾ ਚੰਨ ਵੀ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ …ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਾਂਗਰਾਂ ਮੈਂ ਸੈਰ ਕਰਦਾ ਉਸੇ ਰਾਹ ਤੁਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ … ਖੱਬੇ ਮੁੜਿਆ ਤਾਂ ਸੜਕ ਬਿਲਕੁਲ ਖਾਲੀ ਸੀ … ਕੁਦਰਤਨ ਇੱਕ ਸਟ੍ਰੀਟ ਲਾਈਟ ਬਲ ਰਹੀ ਸੀ … ਇੱਕ ਦੋ ਕੁੱਤੇ ਵੀ ਸਨ ਪਰ ਓਹ ਵੀ ਸ਼ਾਂਤ …. ਕਦੇ ਕਦੇ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੀ ਸੋਟੀ ਦਾ ਖੜਾਕ ਸੁਣਦਾ ਸੀ … ਪਰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਖਿਆਲਾਂ ਚ ਮਸਤ ਤੁਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ .. ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਉਪਰ ਚੰਨ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਹਨੇਰਾ ਧਰਤ ਵੱਲ … ਮੱਠੀ-ਮੱਠੀ ਹਵਾ ‘ਚ ਤੁਰਦਾ ਤੁਰਦਾ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ … ਹਵਾ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ ….ਤੇ ਸੰਘਣੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਬੱਦਲਵਾਈ ਨਾਲ ਚੰਨ ਵੀ ਨੈਣਾ ਤੋਂ ਓਝਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ … ਜਦੋਂ ਮੁੜਨ ਲਗਿਆ ਤਾਂ ਨਜ਼ਰ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਚੁਬਾਰੇ ਤੇ ਜਾ ਟਿਕੀ.. ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁੱਲੇ ਨਾਲ ਚੁਬਾਰੇ ਦੀ ਖਿੜਕੀ ਦੇ ਤਖਤੇ ਆਪਸ ਚ ਟਕਰਾ ਕੇ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ … ਖਿੜਕੀ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਦੋ ਗੋਰੇ ਹੱਥ ਤੇ ਕਾਲੇ ਵਾਲਾਂ ਵਿਚ ਲਿਪਟਿਆ ਅੱਧਾ ਮੁੱਖੜਾ ਬਾਹਰ ਆਇਆ .. ਯੱਕਦਮ ਫੇਰ ਅਸਮਾਨੀ ਬਿਜਲੀ ਲਿਸ਼ਕ ਪਈ … ਓਹ ਮੁਸਕੁਰਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ “ਬਾਹਰ ਬੱਦਲ ਹੀ ਬੱਦਲ ਨੇ ” ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਨਾਲ ਖਿੜਕੀ ਦਾ ਇੱਕ ਤਖਤਾ ਫਿਰ ਖੜਕਿਆ ..ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰ ਜਾਕੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਫੇਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪਿਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਖਿੜਕੀ ਅੱਧੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ ……ਹਲਕੀ ਕਿਣਮਿਣ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ..ਰੁਕਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੈਂ ਵਾਪਿਸ ਤੁਰਦਾ ਰਿਹਾ ..ਮੈਂ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਦੇਖ ਕੇ ਨਿਮ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮੁਸਕਰਾਇਆ …..ਆਪਣੇ ਘਰ ਤਕ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਮੈਂ ਪੂਰਾ ਭਿੱਜ ਚੁਕਾ ਸੀ .. ਉੱਪਰ ਦੁਬਾਰਾ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਦਾ ਚੰਨ ਕਿਧਰੇ ਬੱਦਲਾਂ ਚ ਲੁੱਕ ਗਿਆ ….ਕਿਣਮਿਣ ਹੁਣ ਬਾਰਿਸ਼ ਬਣ ਗਈ ਸੀ …

ਅੱਧ-ਖੁਲ੍ਹੀ ਖਿੜਕੀ ਵਿਚ 
ਉਸਦਾ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦਾ ਚਿਹਰਾ –
ਲੁਕਿਆ ਚੰਨ

ਅਮਿਤ ਸ਼ਰਮਾ

ਪਿੱਤ

15 ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਗ. 2012

Posted by in ਕੁਦਰਤ/Nature, ਚਰਨ ਗਿੱਲ, ਪਾਣੀ, ਵਰਖਾ

≈ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ

ਬੱਦਲਵਾਈ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ . ਅਚਾਨਕ ਮਿਲ ਗਿਆ ਉਹ . ..ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਹਤ ਬਦਲ ਗਿਆ ਸੀ . ਮੈਂ ਉਹਦਾ ਚਿਹਰਾ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ. ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੀਆਂ ਲਿਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਖਾਨੇ ਨਿੱਖਰੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ . ਐਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਉਦਾਸੀ ਜਮੀ ਬੈਠੀ ਹੋਵੇ ..ਕਹਿੰਦਾ ,’ ਮੈਂ ਤਾਂ ਖੂਬ ਮਜੇ ਨਾਲ ਜਗਤ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ …..’
ਉਹੀ ਥਾਂ . ਅੱਧੀ ਢਹੀ ਪੁਲੀ ਦੀ ਕੰਧੜੀ ਤੇ ਲੱਤਾਂ ਲਮਕਾ ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਕੋਲ ਹੋ ਬੈਠ ਗਏ . ਛਿਪਦੇ ਦੀ ਲਾਲੀ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗੀਨ ਵਰਤਾਰੇ ਰੂਪ ਵਟਾ ਰਹੇ ਸਨ .

ਸਾਉਣ ਦਾ ਛੜਾਕਾ
ਮੇਰੇ ਪਿੰਡੇ ਤੇ ਪਿੱਤ ਨੂੰ ਸਹਿਲਾਵੇ
ਨੁੱਚੜ ਰਿਹਾ ਪਾਣੀ

ਚਰਨ ਗਿੱਲ

ਚੰਨ

15 ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਗ. 2012

Posted by in ਕੁਦਰਤ/Nature, ਚੰਨ, ਦਰਿਆ, ਪਰਛਾਵਾਂ, ਮਨਦੀਪ ਮਾਨ

≈ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ

ਫੇਰ ਮਿਲਿਆ 
ਚੰਨ ਮੇਰੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਨੂੰ 
ਬਿਆਸ ਦਾ ਕੰਢਾ 

फिर मिला
चाँद मेरे साये को
ब्यास का किनारा

Once again
moon meets my shadow
at the rivers side

ਮਨਦੀਪ ਮਾਨ

ਪੱਤਾ

15 ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਗ. 2012

Posted by in ਅਮਿਤ ਸ਼ਰਮਾ, ਕੁਦਰਤ/Nature, ਪੱਤਾ, ਬਿਰਖ

≈ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ

ਹਾਇਬਨ —
ਮੈਨੂ ਜਦੋ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇੱਕਦਮ ਸੁੰਨ ਹੋ ਗਿਆ ..ਗੱਲ ਤਾਂ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਪਰ ਜਿਹਨ ਵਿਚ ਅਜੇ ਵੀ ਹੈ ਰਾਣੋ ਦਾ ਘਰਵਾਲਾ ਫੌਜ ਵਿਚ ਸੂਬੇਦਾਰ ਸੀ ਤੇ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਬਟਾਲੀਅਨ ਵੱਲੋਂ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਸੀ ! ਜੰਗ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਜਿੱਤ ਗਿਆ ਪਰ ਆਪਣੇ ਕਈ ਫੌਜੀ ਓਹ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ ..ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਫੌਜੀ ਉਸ ਪਾਰ ਦੇ ਮੁਲਕ ਨੇ ਕੈਦ ਕਰ ਲਏ , ਕਈ ਦਿਨ ਵਾਪਿਸ ਨਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਰਾਣੋ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋਇਆ ਕੇ ਉਸਦਾ ਸੁਮੇਰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕਿਧਰੇ ਰਹ ਗਿਆ ..ਬਹੁਤ ਲੰਮੇ ਸਮੇ ਤਕ ਰਾਣੋ ਨੇ ਕਈ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਘਰਵਾਲੇ ਬਾਰੇ ਪੁਛ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ , ਰਖਿਆ ਮੰਤਰੀ , ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦਫਤਰਾਂ ਚੋ ਕਈ ਦਰਖਾਸਤਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆ ਪਰ ਉਸਦੇ ਘਰਵਾਲੇ ਸੁਮੇਰ ਦਾ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀ ਲੱਗਿਆ !ਇਕ ਦਿਨ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਖਬਰ ਆਈ ਕੇ ਜੰਗ ਵਿਚ ਲੜ ਰਹੇ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਜੇਲਾਂ ਚ ਬੰਦ ਨੇ ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਲਦ ਹੀ ਕੋਈ ਉਚ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇਗੀ ,ਰਾਣੋ ਨੇ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਨਹੀ ਕਰਵਾਇਆ ਇਸ ਉਮੀਦ ਚ ਕੇ ਸੁਮੇਰ ਵਾਪਿਸ ਆਵੇਗਾ .ਅੱਜ ਇਕਤਾਲੀ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਰਾਣੋ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਨਹੀ ਮੁੱਕਿਆ ..ਸਰਹੱਦ ਤੇ ਅਕਸਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅਕਸਰ ਡੁੱਬਦੇ ਸੂਰਜ ਵਿਚ ਮੁੜਦੇ ਪਰਿੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਹੈ !

ਪਤਝੜੀ ਸ਼ਾਮ –
ਟਾਹਣੀ ਤੇ ਬਚਿਆ 
ਆਖਿਰੀ ਪੱਤਾ

ਅਮਿਤ ਸ਼ਰਮਾ

ਭੂੰਡੀ

15 ਬੁੱਧਵਾਰ ਅਗ. 2012

Posted by in ਕੁਦਰਤ/Nature, ਚਰਨ ਗਿੱਲ, ਜੀਵ-ਜੰਤ, ਪੱਤਾ, ਵੇਲ ਬੂਟੇ

≈ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ

ਮ੍ਧਾਣੇ ਦਾ ਬੂਝਾ
ਪੱਤੇ ਦੀ ਨੋਕ ਤੋਂ ਮੁੜੀ
ਇੱਕ ਨੀਲੀ ਭੂੰਡੀ

ਗਿੱਲੇ ਖਾਲ ਦੀ ਵੱਟ ਤੇ ਪੱਕੇ ਅਨਾਰਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨਾਲ ਲਮਕਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਥੱਲੇ…ਮੈਂ ਖੱਬਲ ਦੀ ਇੱਕ ਤਿੜ੍ਹ ਨੂੰ ਜਰਾ ਕੁ ਖਿਚਿਆ ਤੇ ਮਲਕੜੇ ਜਿਹੇ ਸਾਰਾ ਬੂਝਾ ਨਿਕਲ ਆਇਆ ਜੜ੍ਹਾਂ ਸਮੇਤ . ਇਹਦੀ ਇੱਕ ਪੱਤੀ ਤੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਭੂੰਡੀ ਪੱਤੀ ਦੀ ਨੋਕ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਪਈ . ਖਾਲ ਤੋਂ ਹਟਵੀਂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਖੰਭੇ ਕੋਲ ਸੁੱਕ ਰਹੇ ਘਾਹ ਦੀ ਧੋੜੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਨਿਗਾਹ ਪਈ . ਸਾਉਣ ਤਾਂ ਲੱਗੇ ਹੀ ਨਾ ..ਜਿਵੇਂ ਰੋਹੀ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਹੀ ਐਤਕੀਂ ਲਮਕ ਗਿਆ ਹੋਵੇ. ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਕੁਝ ਸੁੱਕੇ ਡਾਲ ਸਿਉਂਕ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਸਨ. ਬਿਜਲੀ ਆ ਗਈ ਹੈ . ਬਟਨ ਦੱਬ ਚਲਾਈ ਬੰਬੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਪਿਆਸ ਹੋਰ ਚਮਕ ਪਈ. ਮੈਂ ਰੱਜ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਧਾਰ ਦੇ ਥੱਲੇ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਸਭ ਅਗਲੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ . ਔਲੂ ਦੇ ਥੱਲੇ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਗਈ ਰੇਤ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜੀ ਤਾਂ ਕੱਕੀ ਰੇਤ ਸਾਰੇ ਔਲੂ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਗਈ .

ਸਰਹੰਦ ਨਹਿਰ* ਦਾ ਕੰਢਾ
ਕੱਕੀ ਰੇਤ ‘ਚੋਂ ਸਿੱਪੀਆਂ ਚੁਗਦੇ
ਨੰਗੇ ਪਿੰਡੇ ਚੰਦ ਬੱਚੇ*

ਸਰਹੰਦ ਨਹਿਰ ਰੋਪੜ ਤੋਂ ਚਮਕੋਰ ਕੋਲੋਂ ਦੀ ਹੋ ਕੇ ਨੀਲੋਂ ਵਿੱਚੀਂ ਅੱਗੇ ਦੋਰਾਹਾ ਟੱਪ ਜਾਂਦੀ ਹੈ . ਸਰਹੰਦ ਕੋਲੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਪੱਕੀ ਨਹਿਰ ਭਾਖੜਾ ਨਹਿਰ ਹੈ.

ਚਰਨ ਗਿੱਲ